تمرینات فن بیان در خانه
هرگز نگویید که فن بیان خوبی ندارید و نمی‌توانید آن را به دست آورید! توانایی خوب صحبت کردن یکی از بزرگ‌ترین و شگفت‌انگیزترین ویژگی‌هایی است که ما انسان‌ها می‌توانیم با تمرین به دست آوریم. تقویت این مهارت مثل هر مهارت دیگری نیاز به پشتکار، تمرین و تکرار دارد. برای اینکه فن بیان خوبی داشته باشید، باید صبور باشید، تمرین‌های آن را یک‌به‌یک اجرا و به دفعات تکرار کنید. با این مقاله همراه باشید تا با اثربخش‌ترین تمرینات فن بیان در خانه آشنا شوید.
آیا تقویت فن بیان با تمرین کردن، شدنی است؟
سوال بسیار مهمی که احتمالا برای شما پیش آمده این است که آیا می‌توان با تمرینات عملی فن بیان، آن را تقویت کرد و خوب صحبت کرد یا این موضوع ذاتی است و امکان یادگیری آن وجود ندارد؟!
از نگاه علمی باید بگوییم که ممکن است کسی به صورت ذاتی دارای مهارت‌های فن بیان باشد، اما تعداد قابل توجهی از افراد با تمرین و ممارست و آموزش درست توانسته‌اند به یادگیری مهارت‌های ارتباطی بپردازند و حتی در سطح یک استاد ظاهر شوند.
بنابراین، اینکه فکر کنیم در مهارتی مثل فن بیان استعداد نداریم، شاید درست باشد، اما علم می‌گوید هر مهارتی را با تمرین و تکرار، می‌توان تقویت کرد.
۱۴ تمرین کاربردی برای تقویت فن بیان
تمرینات متنوع و مختلفی برای تقویت فن بیان و صداسازی معرفی شده؛ البته فن بیان خوب به جز تمرین، به پارامترهای دیگری هم نیاز دارد. مثلاً صدای خوب، بیان مناسب، اعتماد به نفس و عزت نفس. تمرین‌های زیر به شما کمک می‌کند به راحتی در خانه تمرین فن بیان کنید و تغییرات چشمگیر و فوق‌العاده‌ای در نحوه صحبت کردنتان شاهد باشید.
۱. صحبت در مورد یک تصویر
تمرین صحبت در مورد یک تصویر، ذهن و هوش کلامی شما را پرورش می‌دهد و بداهه گویی را در شما تقویت می‌کند. برای شروع می‌توانید از کارت‌های تصویر، کارت حیوانات، پوسترهای مختلف و یا حتی تصاویری که در تلفن همراه یا روی لپ‌تاپ دارید استفاده کنید.
روش کار به این شکل است که شما تنها ۳۰ ثانیه وقت دارید که به یک تصویر نگاه کنید. سپس باید ۳ دقیقه بی‌وقفه در مورد آن صحبت کنید. اگر کسی کنارتان هست که با او این تمرین را انجام دهید که عالی‌ست! اگر نه می‌توانید موبایلتان را روی حالت «رکورد» بگذارید و صدای خودتان را ضبط کنید.
در مدت ۳ دقیقه سعی کنید تمام جزئیاتی که به خاطر سپرده‌اید را بیان کنید و به بهترین شکل، تصویر را در ذهن مخاطب مجسم کنید. در شرح تصاویر، جزئیات رنگ‌ها، اندازه‌ها و حس‌های مختلف را به خوبی توضیح دهید. اگر در شرح «۳ دقیقه‌ای» به مهارت کافی دست یافتید، زمان توضیحاتتان را افزایش دهید.حالت ایده آل در این تمرین موقعی حاصل می‌شود که بتوانید به شکل بی‌وقفه و طی دقایق طولانی در مورد تصویر صحبت کنید.
۲. تمرین با کِش برای تمرکز
تمرین کش با شرطی کردن شما، باعث می‌شود بسیاری از موارد را در سخنرانی یاد بگیرید و فراموش نکنید. این تمرین را با یک عدد کش ساده لاستیکی (مثل کش پول) می‌توانید انجام دهید!
اگر دقت کرده باشید، بسیاری از ما موقع صحبت کردن از کلمات به اصطلاح «پرکننده» استفاده می‌کنیم. کلماتی مثل «عهههه» یا «اومممممم» و یا «آآآآآآ».
این کلمات از دو جهت خوب نیستند: باعث می‌شود ناآماده به نظر برسید، روی مخ تماشاچی‌ها و مخاطب حرف‌هایتان راه بروید!
چطور این تمرین را انجام دهید؟
تمرین کش به این صورت است که شما یک کش دور مچ دست‌های خود می‌بندید. سپس شروع به حرف زدن جلوی آینه یا جلوی دوربین گوشی خود می‌کنید. هروقت از کلمات و عبارات نامفهوم و پرکننده استفاده کردید، یک‌بار کش را می‌کشید و رها می‌کنید تا کمی دردتان بیاید. این باعث می‌شود مغز شما کم‌کم شرطی شود. یعنی هرگاه از عبارات گنگ و بیهوده استفاده کردید، ناخودآگاه یاد درد خفیف کش بیفتید و به تدریج این عادت را ترک کنید.
بعد از مدتی استفاده از تمرین کش، می‌بینید که بیان شما روان‌تر و گویاتر شده و دیگر از کلمات پر کننده استفاده نمی‌کنید. این تمرین را دست کم به مدت یک هفته و هر روز موقع صحبت کردن انجام دهید تا نتیجه بگیرید.
۳. تمرین مشددخوانی
مشدد خوانی یکی از تمرینات عالی برای ادای بهتر و کامل‌تر کلمات است. با این تمرین می‌توانید تن صدایتان را تقویت و لحن مناسب خودتان را به مرور پیدا کنید.
چطور این تمرین را انجام دهید؟
تعدادی جمله برای خودتان روی کاغذ بنویسید و روی تک تک حروف آن علامت «تشدید» قرار دهید. بعد سعی کنید این جمله‌ها را چندبار بخوانید. چند جمله برایتان انتخاب کرده‌ایم. به انتخاب خودتان می‌توانید جملات بیشتری بنویسید.
- فّنّ بّیّانّ یّعّنّیّ خّوّبّ صّحّبّتّ کّرّدّنّ
- بّیّشّتّرّ وّ مّوّثّرّترّ اّزّ ّیّکّ ّنّفّرّ بّاشّیدّ
- فّنّ بّیانّ عّامّلّی بّرّایّ مّوّفّقّیّتّ اّسّتّ
مشددخوانی چه وسایلی لازم دارد؟
خودتان تنها کافی هستید! هیچ چیزی نیاز نیست! اما می‌توانید یک متن آماده روی کاغذ هم برای خواندن کنارتان داشته باشید
۴. تمرین تندگویی
تندگویی را این گونه تمرین کنید:
در هرمکانی که هستید، به اطراف نگاه کرده و بدون اتلاف وقت و فکر کردن، یکی از اشیا را به سرعت انتخاب می‌کنید. سپس بلافاصله در مورد آن شی، شروع به صحبت می‌کنید. در این تمرین هر نوع فکر کردن و مکث کردن در هنگام صحبت، ممنوع است.
برای شروع، سه دقیقه در مورد آن شی به تندی صحبت کنید. هر چیزی که در ذهنتان می‌آید را بیان کنید. اصلاً مهم نیست درست باشد یا غلط. فقط در صحبت، نام آن شی را مدام تکرار کنید.
احتمال دارد در همان دقیقه اول دیگر چیزی برای گفتن نداشته باشید و حرف‌هایتان تمام شده باشد؛ اما هر طور شده به ذهنتان فشار بیاورید و هرچه می‌توانید در مورد آن شی بگویید. حتی می‌توانید حرفهای بی‌ربط بزنید، اما تکرار نام آن شی را فراموش نکنید.
این تمرین را هرروز و به دفعات مداوم تکرار کنید. پس از مدتی خواهید دید که هرگز در حین حرف زدن دچار فراموشی کلمات یا کم آوردن واژه‌ها نخواهید شد. در این شرایط حتی اگر واژه‌ای را فراموش کنید، ذهن شما یاد گرفته که به سرعت چیز دیگری را جایگزین آن کند.
۵. تمرین صحبت در مورد سه چیز بی‌ربط
حتماً برای شما پیش آمده افرادی را ببینید که به راحتی موضوع هر صحبتی را به نفع خودشان تغییر می‌دهند و یا در هر صحبتی به راحتی می‌توانند نظری را بیان کنند که مرتبط با خواسته خودشان است. احتمالاً در این لحظه دیگر شنوندگان و حاضران در آن جلسه و آن صحبت با خودشان می‌گویند: «چطور توانسته به این آمادگی و حاضر جوابی دست پیدا کند؟»
اما نگران نباشید. شما هم با تمرین فن بیان و تکرار می‌توانید به این مهارت دست یابید. برای این کار سه کلمه بی‌ربط پیدا کنید. مثلاً موبایل، گلدان و سوپرمارکت. حالا سعی کنید در مورد این سه کلمه صحبت کنید و هرجور می‌توانید آن‌ها را به هم ربط بدهید.
این کار را به مدت سه دقیقه ادامه بدهید. در مراحل اولیه بازی، این کار برایتان سخت و دشوار است؛ اما به مرور می‌بینید که ربط دادن کلمات بی‌ربط، آن‌قدر شیرین و بعضاً خنده‌آور می‌شود که دیگر رهایش نمی‌کنید!
۶. تمرین رادیویی
این تمرین هم مثل بقیه تمرین‌های فن بیان لذت‌بخش و جالب است. برای انجام این تمرین، رادیو را روشن کنید و یکی از کانال‌های آن را بگیرید. بعد از یک دقیقه گوش دادن به صدای گوینده، رادیو را خاموش کنید و سعی کنید ادامه حرفهای گوینده را بگوئید. ادا دربباورید و تلاش کنید آن‌قدر به صدا، محتوا و لحن او شبیه شوید که اگر کسی گوش داد، متوجه تغییر نشود. این تمرین به شما کمک می‌کند که لحن رسمی حرف زدن را به صورت حرفهای بیاموزید. زمان تمرین را می‌توانید بسته به میزان مهارتتان افزایش دهید. دو دقیقه، سه دقیقه، پنج یا ده دقیقه.
۷. تمرین بلند خوانی
بلند خوانی تمرین خوبی برای افزایش برد صدا، بهبود حجم صدا، بیان واضح‌تر و بهتر کلمات است. این تمرین برای کسانی مناسب است که همیشه آرام حرف می‌زده‌اند و صدایشان حجم مناسبی ندارد. یک متن یا بریده‌ای از کتاب را بردارید، سپس سعی کنید با نهایت صدا آن را بخوانید. اصلاً اجازه ندهید صدای شما افت پیدا کند و پایین بیاید. هر کلمه و هر واژه را به بالاترین حد ممکن بیان کنید.
- هشدار ۱) ممکن است صدای بلند شما باعث آزار همسایه‌ها شود. پس این کار را در یک جای خلوت و مناسب انجام دهید!
- هشدار ۲) ممکن است این صدا به حنجره شما فشار زیادی وارد کند؛ بنابراین سعی کنید مدت انجام آن را بیشتر از ۱۰ دقیقه در روز طول ندهید.
می‌توانید از این متن آماده استفاده کنید: (بخشی از کتاب مهندسی آرزوها از پیام بهرام پور)
ارزش‌ها تمایل عمیق قلبی ما هستند برای اینکه می‌خواهیم چگونه انسانی باشیم و می‌خواهیم با افراد و دنیا چگونه ارتباط برقرار کنیم؟ ارزش‌ها اقدام‌ها یا کیفیت اقدام‌های ما هستند. ارزش‌ها اصولی هستند که ما آزادانه (و نه بر اساس فشار جامعه یا فرهنگ) آن‌ها را انتخاب می‌کنیم و مسیر زندگی خود را بر اساس آن‌ها هدایت می‌کنیم. وقتی در جهت ارزش‌ها حرکت کنیم، احساس سرزندگی خواهیم کرد و حال دلمان خوب است!
وقتی در مورد هدف‌ها صحبت می‌کنیم، منظورمان چیزهایی ست که می‌خواهیم به دست بیاوریم؛ ولی زمانی که از ارزش‌ها حرف می‌زنیم، منظورمان این است که می‌خواهیم چگونه رفتاری از خودمان بروز بدهیم. لطفاً این پاراگراف را یک‌بار دیگر بخوانید و نسبت به آن دقیق شوید. ارزش‌ها در مورد چگونه رفتار کردن شما صحبت می‌کنند، چه در زمانی که به هدف‌های خود رسیده‌اید و شرایط، ایدئال است و چه زمانی که به هدف خود دست پیدا نمی‌کنید و شرایط آن‌طور که می‌خواهید نیست.
بلندخوانی را دست‌کم یک هفته و روزی ده دقیقه انجام دهید تا تارهای صوتی شما به خوبی تقویت شود.
۸. انجام تمرین مداد
تمرین مداد یک تمرین فن بیان عالی برای تقویت عضلات لب و دهان و در نتیجه صحبت کردن به صورت گویاتر و قدرتمندتر است. این تمرین همچنین با تقویت ماهیچه‌های فک شما به بهبود انرژی کلامی‌تان کمک زیادی می‌کند.
برای انجام این تمرین، مدادی را به صورت عرضی با دندان‌هایتان نگه دارید. سپس سعی کنید شروع به صحبت کردن کنید. در حین صحبت کردن لب‌هایتان کاملاً باز و بسته شود و کلمات را به صورت واضح بیان کنید.
در ابتدا ممکن است عضلات فک و دهان شما کمی درد بگیرد. هیچ اشکالی ندارد. همان‌طور که روزهای اول که به باشگاه بدن‌سازی می‌روید، به شدت احساس درد عضلانی می‌کنید، این درد هم نشان‌دهنده آماده شدن شما برای بهتر شدن فن بیان است. چند روز که این تمرین را تکرار کنید، عضلات شما دیگر درد سابق را حس نخواهد کرد و کاملاً نرم شده‌اند. وضوح بیان کلمات را بعد از چند روز کاملاً درخواهید یافت.
۹. تکیه کلام ممنوع!
یکی دیگر از تمرینات فن بیان با حذف اضافات کلامی اتفاق می‌افتد. برای انجام این کار، صدای خود را ضبط کنید. سپس بررسی کنید ببیند که آیا تکیه‌کلام (کلمه یا حرفی که زیاد تکرار می‌شود) دارید یا خیر. همچنین عباراتی مثل «عهههه» یا «اووووم» در دسته اضافات کلامی قرار می‌گیرند که ناخودآگاه تمرکز مخاطب را از صحبت‌های شما دور می‌کند.
۱۰. شمارش تعداد کلمات
در داشتن فن بیان خوب، سرعت صحبت کردن اهمیت زیادی دارد. یکی از تمرینات فن بیان این است که یک دقیقه صحبت کنید و تعداد کلماتی که در یک دقیقه می‌گویید بشمارید. اگر بین ۱۳۰ تا ۱۷۰ کلمه در دقیقه صحبت می‌کنید، از سرعت خوبی برخوردارید.
اگر تعداد کلمات شما بیشتر از این تعداد است، باید بتوانید تعداد واژه‌های گفتاری خود را بالاتر ببرید. لازم است چندین و چند بار صدای خودتان را ضبط کنید، تعداد کلمات را بشمارید و دوباره و دوباره تمرین کنید.
۱۱. تمرین مکالمات کوتاه
صحبت‌های مختصر و کوتاه، فن بیان شما را تقویت می‌کند. هیچ‌وقت با ملاقات یک شخص جدید بلافاصله شروع به صحبت نکنید. در عوض سعی کنید با صحبت کوتاهی در مورد وضعیت آب‌وهوا، اخبار روز یا حتی در مورد پوشش شخص موردنظر مکالمه را شروع کنید. اگر می‌خواهید، در صحبت‌های کوتاه ماهر شوید، این تمرین را هرروز انجام دهید. شخص جدیدی برای این قبیل صحبت‌ها پیدا کنید تا به‌تدریج، گفت‌وگوهای کوتاه و دلپذیر با افراد برایتان راحت‌تر شود.
۱۲. ترفندهای زبان بدن
شاید تصور کنید زبان بدن برای داشتن فن بیانی عالی اهمیت ندارد، اما زبان بدن مناسب می‌تواند باعث شود اولین تصویر شما در ذهن مخاطب به‌طور چشم‌گیری بهبود پیدا کند. به همین دلیل لازم است روی تمرینات زبان بدن خود کار کنید تا فن بیانتان بهتر شود. مطمئن شوید صحبت‌های شما به خوبی مکمل زبان بدنتان هستند و ارتباط معناداری بین آن‌ها وجود دارد.
۱۳. تغییر آهنگ صدا؛
افراد مختلف با سرعت‌های متفاوتی صحبت می‌کنند، اما شاید متوجه شده باشید که وقتی آهسته‌تر صحبت می‌کنید، بهتر از زمانی که تند صحبت می‌کنید، صحبت‌هایتان شنیده می‌شود. با سرعت‌های مختلف صحبت کنید، به صدای خود گوش کنید، آن را ضبط کنید و چند ریتم مختلف را با هم مقایسه کنید. شاید در این مورد نیاز به نظر شخص دیگری داشته باشید، از دوست یا اعضای خانواده بخواهید به صحبت‌هایتان گوش دهد. نتیجه این مقایسه‌ها مهم نیست، شما حداقل به این روش تمرین‌های مختلفی انجام داده‌اید و مدل‌های مختلفی را امتحان کرده‌اید.
۱۴. استفاده از کلمه «لا»
یکی دیگر از تمرینات عملی فن بیان، تمرینی با نام عجیب «لا» است! این تمرین نیاز به هیچ وسیله‌ای ندارد اما به انعطاف‌پذیری بیشتر فک و آرواره‌ها کمک شایانی می‌کند.
این تمرین توسط «جولیان ترژر» ابداع و توصیه شده است. شما باید عبارت «لا» را به شدت و با صدای بلند و به صورتی که فکتان تا انتها باز شود، پشت سر هم و بی وقفه تکرار کنید.
لا لا لا لا لا لا لا لا و…
این کلمه را حداقل صد بار در روز پشت سر هم به مدت یک هفته تکرار کنید.
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.